مسجد کبود ایروان(مسجد آبی)

تاریخچه مسجد کبود ایروان:مسجد کبود ایروان یا مسجد جامع ایروان، مسجدی در مرکز شهر ایروان، است  قبل از خروج آذربایجانی ها از ارمنستان، مسلمان شیعه آذری ارمنستان آن را اداره می کرد..ارمنستان در طول تاریخ تحت سلطه امپراطوری های مسلمان بوده است و پارس ها یکی از فرمانروایان بوده اند. طوری که طی کشورگشایی های مختلف از 8 مسجد ایروان قدیم، تنها مسجد کبود ایروان باقی مانده است.همچنین این مسجد، مسجد جامع ایروان محسوب می شده است. از نظر وجه تسمیه باید گفت این مسجد به دلیل وجود کاشی های آبی رنگ و قسمت ورودی آن که بیشتر آبی است، مسجد کبود خوانده می شود. مسجد کبود ایروان با نام‌های مسجد پارسی، مسجد آبی آسمانی و مسجد گک جامی نیز شناخته می‌شود و در قرن 18 میلادی ساخته شده است. در تواریخ آمده است که فرمانروای محلی، " حسین علی خان" در دوره‌ سلطنت نادرشاه افشار، این مسجد را ساخته است و از لحاظ معماری کاملا ساده است. شروع ساخت این بنا به سال  ۱۷۶۰ بر می گردد و بین سال ۱۷۶۴ تا ۱۷۶۸، ساخت آن تکمیل شد.از روی سال ساخت بنا می توان فهمید که این دوره، زمان حکومت پارسیان بر ایروان و ارمنستان شرقی بوده است. به دلیل جنگ های ایران و روسیه، ظاهرا در سال‌های ۱۸۲۷-۱۸۲۸، امپراطوری روسیه،  هم ایروان و هم ارمنستان شرقی را تحت سلطه داشته است. پس از آن ‌که عهدنامه ترکمنچای به امضا رسید، رود ارس به عنوان مرز بین حکومت روس‌ها و ایران محسوب شد و از این زمان به بعد روسیه بر این منطقه حکمفرما شد، مسجد کبود تبدیل به بزرگ‌ترین مسجد شد.در تاریخ گفته شده است، قبل از به حکومت رسیدن روس ها،  ۱۰ مسجد فعال در ایروان وجود داشته است، اما همه آنها تخریب یا واگذاشته شده اند و فقط مسجد کبود به جای مانده است که در حکومت شوروی سابق، به عنوان موزه بهره برداری شده است.  به این مسجد در دوره‌ شوروی، آسیب‌های زیادی وارد شده است.  مثل تمام کلیساهای ارمنی و مراکز دینی ارمنستان، از این مسجد نیز به خوبی محافظت نشده است.  در سال ۱۹۳۱، از این مسجد برای ارائه خدمات دینی استفاده نمی شد و فقط موزه محسوب می شده است.اما پس از فروپاشی شوروی، این مسجد را با آجرها و کاشی های براق بازسازی کردند و باید گفت بنیاد مستضعفان و جانبازان،  در بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹ خورشیدی این مسجد را بازسازی کرد و به ارامنه زبان فارسی آموخته شد. پس از بازسازی، ارائه خدمات دینی از سر گرفته شد، اما ارامنه ایروان تمایلی به ادامه بازسازی نداشتند و از آن به عنوان مرکز فرهنگی استفاده می شد. با تور ارمنستان می توان به این شهر سفر کرده و از این مسجد دیدن کرد.در دوره حکومت صفوی، مذهب شیعه، مذهب رسمی اعلام شد و این مسجد از نوع ایرانی است و اهالی این منطقه شیعه دوازده امامی هستند.

خصوصیات جغرافیایی مسجد کبود ایروان

این مسجد در ایروان و با مختصات جغرافیایی ۴۰٫۱۷۸۱°شمالی ۴۴٫۵۰۵۶°شرقی ساخته شده است. ارتفاع مناره آن 24 متر است و فقط یک مناره دارد و باید گفت سبک معماری آن اسلامی است. مساحت آن ۲۱.۳۰۰ متر مربع است و بهترین زمین های منطقه صرف ساختن این مسجد شده است.این مسجد دارای محوطه ای داخلی، یک صحن اصلی و یک مدرسه علمیه است، به دلیل آپارتمان های ساخته شده در دورتادور آن، بنای آن مشخص نیست و ورودی آن از سمت خیابان  مشتوتس ، نشان دهنده وجود این مسجد است. مسجد به طرز عجیبی محصور شده است و اگر فردی جدید وارد این محل شود نمی تواند آن را پیدا کند، چون نقشه شهر ایروان بازسازی شده است و  مرکز شهر به طور کامل از نو طراحی شد، اما تلاش های لازم برای حفظ این بنا صورت گرفت. 

ویژگی های معماری مسجد کبود

سردر و گنبد با کاشی‌های آبی رنگ تزیین شده‌اند. بارگاه اصلی دارای فواره هایی است همچنین دورتادور آن پر از نارون های سرخ است. از نظر معماری، نمی‌توان مسجد کبود ایروان را با مساجد کبود استانبول، مثل"مسجد  سلطان احمد" مقایسه کرد. همچنین در   مقایسه  با مسجد تبریز در ایران، هم از نظر معماری غنی نیست. در قسمت پشتی مسجد، معماری آن به سبک پارسی است. معماری بخش درونی مسجد، از نوع مینیمال است. در معماری داخلی از کاشی کاری ایرانی و خطاطی استفاده نشده است.محراب و منبر مسجد، ساده ساخته شده است و محراب به شکل فرورفتگی ای در دیوار است که جهت مکه را نشان می دهد. منبر نیز سکویی پله‌دار است

از ویژگی ها و امکانات  مسجد کبود ایروان

در طول روز‌های کاری هفته‌،   نمایشگاهی از عکس‌های قدیمی ایروان در این محل به نمایش گذاشته می شود و مقررات و آداب و رسوم خاصی برای استفاده از بخش های مختلف این مسجد وجود دارد. با استفاده از تور ارزان ایروان می توانید به ایروان سفر کرده و از این نمایشگاه دیدن کنید.

مراکز دیدنی نزدیک مسجد کبود ایروان

• موزه سرگئی پاراجانف
• موزه ملی حکاکی برچوب
• پل پیروزی

نشانی و مشخصات مسجد

آدرس:  ارمنستان 0015 ، ایروان 0015 خیابان  مسروپ ماشتوتس، پلاک ۱۲، مسجد کبود

ساعت بازدید: روزانه از ساعت 10 تا 13 و از ساعت 15 تا 18

نرخ قیمت ورودی: رایگان

برای بازدید از این بنای تاریخی، گردشگران ایرانی می توانند با استفاده از تور لحظه آخری ایروان به این منطقه سفر کنند.