آشنایی با هنر فرش بافی و گلیم بافی شهر مشهد
در میان مسافران و گردشگرانی که سالانه به شهر مشهد مقدس سفر میکنند، افراد زیادی هستند که علاوه بر اینکه به قصد زیارت حرم مطهر امام رضا علیهالسلام به این شهر سفر کردهاند، مقاصد گوناگون دیگری همچون گردش و تفریح و خرید سوغات و رهاورد نیز دارند. اما برای لذت بردن بیشتر، از سفر به شهری همچون مشهد، که یک شهر زیارتی-سیاحتی است و فرهنگ و هنری فاخر و تاریخچهای بسیار ارزشمند و پرافتخار را دارا است، مسافران و گردشگران تور مشهد ، نیازمند آن هستند که اطلاعات مختصری در حوزهی هنر و فرهنگ و تاریخچهی هنری دیار خراسان داشته باشند. شهری که به همان اندازه که از نظر مذهبی برای مسافران ارزشمند و مهم است، دارای تاریخی شکوهمند و جذاب نیز هست. همچنین هنر این دیار ریشه در گذشتههای دور دارد و حاصل کار راویانی است که قصد داشتند این تاریخ پر پیچ و خم و ارزشمند را در قالب هنر جای دهند که هرگز از یادها فراموش نشود. از میان آثار هنری و صنایع دستی شهر مشهد، همچون هنر فیروزه تراشی و آیینهکاری، هنر ارزشمند فرش بافی و گلیم بافی نسبت به سایر رشتههای هنری، از اهمیت ویژه و ارزش بالاتری برخوردار است. چرا که این هنر و صنعت، دارای پیشینه و قدمتی چندین هزار ساله است و از نظر اینکه یک منبع بسیار قوی و ارزشمند برای شناخت هنر و فرهنگ مردمان دیار خراسان روزگاران کهن است، بسیار اهمیت دارد. چرا که از طریق مطالعه و بررسی در آثار هنری و نمود های فرهنگی یک منطقه است که میتوان به شناخت هویت و چگونگی شکل گیری زندگی و حتی رفتارشناسی مردمان یک ناحیه رسید. هنر فرش بافی و گلیم بافی هم، هنری است که از روزگاران بسیار کهن، با جان و روح ساکنان مشرق زمین و به ویژه سرزمین ایران، در تعامل بوده است و در تار و پودش میتوان قصهها و روایت هایی گوناگون و عجیب از روزگارانی که بر مردم این دیار گذشته است را یافت. هنری که در گذشته های دور، هنر دست دختران و زنان صبور و خوش ذوقی بوده است که با شکیبایی و صبر، منتظر شکفتن گلهای قالی میشدند و رد اشکها و لبخندهایشان در میان تار و پود این دستبافته های رنگین و زیبا به جای مانده است. این هنر ارزشمند و فاخر، نمونهی کامل و روشن فرهنگ و هویت ایرانی است که تقریبا در همه جای ایران یافت میشود، اما تفاوت در این است که فرش و گلیم بافتهی دست مردمان هر منطقه، بازگو کنندهی هنر و فرهنگ مربوط به همان دیار است.در این قسمت سعی داریم شرح مختصری از هنر فرش بافی و گلیم بافی شهر مشهد را بازگو کنیم.
تاریخچهی فرش و گلیم مشهد
امروزه شهر مشهد قطب صنعت و هنر فرشبافی در ایران به شمار میآید.اما همانطور که گفتیم، فرشبافی در مشهد قدمتی طولانی دارد. در زمان تیموریان، طرح ها و نقش هایی تحت عنوان نقش هراتی یا ماهی به هنر فرش بافی وارد شد که امروزه هم نمونههایی از این طرح ها در فرشبافی مدرن وجود دارد.بعد ها، در زمان صفویان، حکومت صفویه اقدام به احداث کارگاههایی به عنوان کارگاه فرشبافی کرد، که امروزه نمونههایی از فرشهای بافته شده در آن دوره، در موزهها نگهداری میشود.این فرشها عمدتا در طرح های هراتی بافته میشدند و رنگ آنها معمولا آبی و سرمهای تیره و لاکی سیر هستند. فرش ها در آن دوره در طرههای گلدار بافته میشد چرا که این نوع طرح، مطابق سلیقه و خواست مردم آن روزگاران بود.در زمان حکومت قاجاریه، شهر مشهد به عنوان قطب فرشبافی شناخته شد و نه تنها فرشهای مورد نیاز برای عرضه در بازار داخلی، بلکه فرش های صادراتی به کشور های اروپایی نیز در این شهر بافته میشد. به همین علت، هنر فرشبافی از شهر مشهد به سایر شهرهای دیار خراسان همچون کاشمر گسترش یافت.نقوشی که امروزه در بافت فرشها به کار میروند عبارت اند از:نقوش بته جقه، گلفرنگ، گلهای درشت شاه عباسی، نقش لچک و ترنج و طرح های متنوع دیگر. در فرش های مشهد عمدتا از رنگهایی چون قرمز دانه یا قرمز سیر ، کرم ، رنگ عنابی ای که مایل به قرمز و قهوه ای نیز هست ، انواع سبز ، انواع آبی و سرمه ای استفاده میشود.به غیر از شهر مشهد ، از سایر شهر های استان خراستان رضوی که در زمینه فرشبافی صاحب نام هستند میتوان به طرقبه و شاندیز و کاشمر اشاره کرد.فرش مشهد یادگاری بینظیر از هنر و فرهنگ این دیار است و رهاوردیست بیمانند و ارزشمند.مسافران تور مشهد در طول سفر خود میتوانند فرش و قالی و گلیم مشهد را از بازارچههای سنتی این شهر همچون بازار رضا و بازار امین خریداری کنند.برای آشنایی بیشتر با هنر و فرهنگ و جاذبههای گردشگری شهر مشهد و تجربهی یک سفر دلنشین و به یاد ماندنی و در عین حال با قیمتهای استثنایی، از صفحهی تور ارزان مشهد دیدن کنید و تور مناسب و مورد نظر خود را انتخاب و منتظر یک سفر دلانگیز بمانید.
نظرات کاربران